Home » Context » โรคซึมเศร้ากับการฝึกสติ

โรคซึมเศร้ากับการฝึกสติ

January 20, 2025

อาการของโรคซึมเศร้า

โรคซึมเศร้าเป็นความผิดปกติทางอารมณ์ ผู้ที่ป่วยเป็นโรคซึมเศร้าจะมีอาการเศร้าเกือบทั้งวัน เป็นติดต่อกันนานอย่างน้อย 2 สัปดาห์ ร่วมกับมีอาการหมดความสนใจ ในกิจกรรมที่เคยชอบทำ เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลง นอนหลับ ๆ ตื่น ๆ หรือตื่นเช้ากว่าปกติ รู้สึกเหนื่อยล้าง่าย รู้สึกไร้ค่า หรือรู้สึกผิด สมาธิจดจ่อ หรือความจำลดลง ความสามารถในการคิดหรือตัดสินใจลดลง หากมีอาการรุนแรงก็อาจจะมีความคิดทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตายได้

โรคซึมเศร้ากับการฝึกสติ

ปัจจัยที่ก่อให้เกิดโรคซึมเศร้าอาจเป็นไปได้ทั้งจากปัจจัยด้านพันธุกรรม ปัจจัยด้านความไม่สมดุลของสารเคมีในสมอง ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม รวมไปถึงปัจจัยด้านบุคลิกภาพ และความสามารถในการจัดการกับความเครียด โดยแนวทางหลักของการรักษาโรคซึมเศร้าในปัจจุบัน ยังคงเป็นการรักษาด้วยยาและการทำจิตบำบัด

หนึ่งในการทำจิตบำบัดได้แก่การรักษาด้วยการฝึกสติในโปรแกรม mindfulness based cognitive therapy (MBCT) ซึ่งพบว่า วิธีการนี้ ใช้ได้ผลดี โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่เป็นโรคซึมเศร้าเรื้อรัง หรือว่ามีการกลับกำเริบซ้ำของโรคซึมเศร้าหลายครั้ง เพราะปัจจัยที่สำคัญอย่างหนึ่งที่ทำให้ภาวะซึมเศร้ายังคงอยู่ต่อเนื่องได้แก่ภาวะคิดวกวนเกี่ยวกับประสบการณ์ด้านลบที่เคยเกิดขึ้นแล้วในอดีต เรียกภาวะนี้ว่า rumination ส่วนการฝึกสติ(Mindfulness) จะช่วยให้ผู้ป่วยเรียนรู้ และสังเกตเห็นความคิดว่าเป็นเพียงความคิด และไม่จำเป็นต้องคิดต่อ ซึ่งจะทำให้ภาวะ rumination ลดลง

ความหมายของสติ

การฝึกสติหมายถึงการฝึกรับรู้ร่างกายและจิตใจ ในปัจจุบัน ทีละขณะ โดยไม่ตัดสิน ซึ่งการอยู่กับปัจจุบัน จะทำให้ผู้ฝึกสติรู้ทันความคิดวกวนได้มากขึ้น ลดการคิดถึงเรื่องราวร้าย ๆ ที่เคยเกิดขึ้นในอดีต และไม่กังวลไปกับสิ่งที่ยังไม่เกิดขึ้นในอนาคต ส่วนการไม่ตัดสิน จะทำให้ผู้ฝึกสามารถรับรู้ความคิด อารมณ์ ได้ตามความเป็นจริงมากขึ้น เพราะความคิดตัดสิน เช่น มองว่าเราเป็นคนไม่ดีหรือเป็นคนไร้ค่า หรือโลกนี้ช่างโหดร้ายเหลือเกิน ก็เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ภาวะซึมเศร้าเกิดขึ้นหรือดำรงต่อไป

ประโยชน์ของการฝึกสติ

ในแง่จิตวิทยา พบว่าการฝึกสติจะช่วยให้ผู้ฝึกมีการตระหนักรู้ถึงอารมณ์ และมีความมั่นคงทางอารมณ์มากขึ้น ทำให้ลดความคิดวกวนที่นำความทุกข์ใจมาให้ สามารถเห็นความคิดเป็นเพียงความคิดและไม่คิดต่อ รวมถึงลดการตัดสินตัวเองและคนอื่น ทำให้เกิดความรู้สึกเข้าใจและเห็นใจผู้อื่นมากขึ้นด้วย นอกจากนั้น การฝึกสติสามารถเปลี่ยนแปลงโครงสร้างและการทำงานของสมองได้ งานวิจัยพบว่าผู้ที่ฝึกสติอย่างสม่ำเสมอมีการทำงานที่เพิ่มขึ้นในสมองส่วนหน้าผาก (prefrontal cortex) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจและการควบคุมอารมณ์ ในขณะที่สมองส่วนอะมิกดาลา (amygdala) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการตอบสนองทางอารมณ์เชิงลบและความเครียดก็ทำงานที่ลดลง ทำให้ผู้ฝึกสติมีความยืดหยุ่นทางอารมณ์มากขึ้น และสามารถจัดการกับความเครียดได้ดีขึ้น ทำให้ลดความเสี่ยงต่อการ กลับกำเริบซ้ำ

วิธีการฝึกสติ

แบ่งเป็น 2 ลักษณะได้แก่ 1) การฝึกสติในชีวิตประจำวัน ได้แก่การสังเกต ความคิด ความรู้สึก พฤติกรรมที่เกิดขึ้นในระหว่างที่ทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การอาบน้ำ การรับประทานอาหาร การมีสติระหว่างเดินไปทำงาน การรับรู้ความหงุดหงิดเวลาไม่ได้ดั่งใจ รวมถึงการรับรู้ว่ามีความคิดวกวน หรือความทุกข์ในเกิดขึ้น และ 2) การฝึกสติในรูปแบบ เป็นการแบ่งเวลาว่างสักช่วงหนึ่งในแต่ละวันมาฝึกการนั่งสังเกตลมหายใจ (การนั่งสมาธิ) หรือฝึกซ้อมโดยการเดินกลับไปกลับมา(เดินจงกรม) การฝึกสติทั้ง 2 ลักษณะ มีความสำคัญและจำเป็น เพราะจะช่วยให้สติแข็งแรงและว่องไว ไม่เผลอจมไปกับความคิดหรืออารมณ์นานจนเกินไป

สรุป

โรคซึมเศร้าเป็นภาวะที่ส่งผลกระทบต่ออารมณ์ ความคิดและความสามารถในการทำงานของผู้ป่วยและหากปล่อยไว้นานอาจจะรุนแรงจนถึงมีความคิดฆ่าตัวตายได้ การฝึกสติเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถจัดการกับความคิดและอารมณ์ทางลบ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของจิตใจและสมอง และยังป้องกันการกำเริบซ้ำของโรคซึมเศร้าได้ด้วย

บทความโดย : นพ. พลภัทร์ โล่เสถียรกิจ จิตแพทย์ โรงพยาบาล BMHH – Bangkok Mental Health Hospital

“ไปรษณีย์ไทย” ผนึกกำลัง “วาโก้” สานต่อภารกิจรักษ์โลกต่อเนื่องเป็นปีที่ 3 เปิดช่องทางรับส่งชุดชั้นในเสื่อมสภาพแปรรูปเป็นพลังงานไฟฟ้า

FC Online เตรียมฉลองครบรอบ 7 ปี ขนทัพกิจกรรมจัดเต็ม ฉลองการเดินทางตลอด 7 ปีของเกมฟุตบอลอันดับหนึ่งของไทย ชวนแฟนเกมสัมผัสประสบการณ์แห่งโลกของความมัน ความสนุก และความประทับใจ ตลอด 3 วัน ระหว่างวันที่ 20 – 22 มิถุนายน 2568 ณ ศูนย์การค้าซีคอนสแควร์ ศรีนครินทร์ 7 ไฮไลต์ห้ามพลาดในงาน FC Online 7th Anniversary • พบกับ “สตีเว่น เจอร์ราร์ด” สุดยอดตำนานนักเตะลิเวอร์พูล ที่จะมาพบปะแฟน ๆ ชาว FC Online โดยเป็นการเยือนเมืองไทยเป็นครั้งแรก พร้อมฉลองแชมป์กับสาวกหงส์แดงที่คว้าแชมป์พรีเมียร์ลีก 2024/25 • เปิดตัวคอลเลกชันสุดเอ็กซ์คลูซีฟ “Carnival x FC Online” คอลเลกชันพิเศษที่ออกแบบร่วมกับแบรนด์สตรีทแฟชั่นชื่อดัง Carnival ที่แฟนเกมสายแฟชั่นต้องมีติดตู้ • มินิคอนเสิร์ตจาก 3 ศิลปินระดับแนวหน้าของประเทศไทย ได้แก่ โจอี้ ภูวิศิษฐ์ (20 มิถุนายน) ไททศมิตร (21 มิถุนายน) และ BIG ASS (22 มิถุนายน) รับประกันความมันสะใจ คอเกมสายร็อคห้ามพลาด • โซนเสื้อฟุตบอลวินเทจ จำหน่ายเสื้อฟุตบอลหายากจากทั่วทุกมุมโลก ให้แฟนบอลได้จับจองของสะสมระดับตำนาน • เปิดตัวนักเตะใหม่ในคลาส “THAI BEST” ครั้งแรก กับการรวมดาวนักเตะไทยระดับท็อปในคลาสพิเศษเฉพาะกิจ ให้แฟนเกมสะสมภายในเกม FC Online • การแข่งขันแมตช์สุดพิเศษ “SEA GAMES WARM UP 2025” การดวลเดือดของเหล่าโปรเพลเยอร์ระดับชาติ ที่จะมาดวลแมตช์สุดมันในบรรยากาศทีมชาติ • ศึก “CLUB BATTLE” ของเหล่า 8 อินฟลูเอนเซอร์ ยกขบวนอินฟลูเอนเซอร์สายเกม-สายฟุตบอลมาฟาดแข้งกันแบบจัดเต็มในศึกแห่งศักดิ์ศรี เฟ้นหาเจ้าสนามตัวจริง พร้อมอินฟูลเอนเซอร์ชื่อดังมากกว่า 50 ชีวิตที่จะมาร่วมสนุกภายในงาน อาทิ YakDD, เกมส์เอง ขอบสนาม และ เจ๊ดำ พร้อมกิจกรรม และของรางวัลสุดพรีเมียม รวมถึงไอเทมในเกม แจกหนักจัดเต็มทั้งในเกมและในงาน ไม่ว่าจะเป็นเสื้อ, โค้ดไอเทม, ของสะสม และอีกมากมาย

Disney+ Hotstar จัดโปรหั่นครึ่งราคาครั้งแรกในไทย แพ็กเกจรายเดือนลด 50% รับสิทธิ์ได้ต่อเนื่อง 3 เดือน

ชไนเดอร์ อิเล็คทริค ประเทศไทย ได้รับการรับรองเป็น Great Place to Work® ต่อเนื่อง 4 ปีซ้อน การันตีความสำเร็จจุดยืนวัฒนธรรมองค์กร “พลังทีมเวิร์ก มุ่งมั่น สร้างการเติบโตที่ยั่งยืนไปด้วยกัน”

“ไปรษณีย์ไทย” ผนึกกำลัง “วาโก้” สานต่อภารกิจรักษ์โลกต่อเนื่องเป็นปีที่ 3 เปิดช่องทางรับส่งชุดชั้นในเสื่อมสภาพแปรรูปเป็นพลังงานไฟฟ้า

FC Online เตรียมฉลองครบรอบ 7 ปี ขนทัพกิจกรรมจัดเต็ม ฉลองการเดินทางตลอด 7 ปีของเกมฟุตบอลอันดับหนึ่งของไทย ชวนแฟนเกมสัมผัสประสบการณ์แห่งโลกของความมัน ความสนุก และความประทับใจ ตลอด 3 วัน ระหว่างวันที่ 20 – 22 มิถุนายน 2568 ณ ศูนย์การค้าซีคอนสแควร์ ศรีนครินทร์ 7 ไฮไลต์ห้ามพลาดในงาน FC Online 7th Anniversary • พบกับ “สตีเว่น เจอร์ราร์ด” สุดยอดตำนานนักเตะลิเวอร์พูล ที่จะมาพบปะแฟน ๆ ชาว FC Online โดยเป็นการเยือนเมืองไทยเป็นครั้งแรก พร้อมฉลองแชมป์กับสาวกหงส์แดงที่คว้าแชมป์พรีเมียร์ลีก 2024/25 • เปิดตัวคอลเลกชันสุดเอ็กซ์คลูซีฟ “Carnival x FC Online” คอลเลกชันพิเศษที่ออกแบบร่วมกับแบรนด์สตรีทแฟชั่นชื่อดัง Carnival ที่แฟนเกมสายแฟชั่นต้องมีติดตู้ • มินิคอนเสิร์ตจาก 3 ศิลปินระดับแนวหน้าของประเทศไทย ได้แก่ โจอี้ ภูวิศิษฐ์ (20 มิถุนายน) ไททศมิตร (21 มิถุนายน) และ BIG ASS (22 มิถุนายน) รับประกันความมันสะใจ คอเกมสายร็อคห้ามพลาด • โซนเสื้อฟุตบอลวินเทจ จำหน่ายเสื้อฟุตบอลหายากจากทั่วทุกมุมโลก ให้แฟนบอลได้จับจองของสะสมระดับตำนาน • เปิดตัวนักเตะใหม่ในคลาส “THAI BEST” ครั้งแรก กับการรวมดาวนักเตะไทยระดับท็อปในคลาสพิเศษเฉพาะกิจ ให้แฟนเกมสะสมภายในเกม FC Online • การแข่งขันแมตช์สุดพิเศษ “SEA GAMES WARM UP 2025” การดวลเดือดของเหล่าโปรเพลเยอร์ระดับชาติ ที่จะมาดวลแมตช์สุดมันในบรรยากาศทีมชาติ • ศึก “CLUB BATTLE” ของเหล่า 8 อินฟลูเอนเซอร์ ยกขบวนอินฟลูเอนเซอร์สายเกม-สายฟุตบอลมาฟาดแข้งกันแบบจัดเต็มในศึกแห่งศักดิ์ศรี เฟ้นหาเจ้าสนามตัวจริง พร้อมอินฟูลเอนเซอร์ชื่อดังมากกว่า 50 ชีวิตที่จะมาร่วมสนุกภายในงาน อาทิ YakDD, เกมส์เอง ขอบสนาม และ เจ๊ดำ พร้อมกิจกรรม และของรางวัลสุดพรีเมียม รวมถึงไอเทมในเกม แจกหนักจัดเต็มทั้งในเกมและในงาน ไม่ว่าจะเป็นเสื้อ, โค้ดไอเทม, ของสะสม และอีกมากมาย

Disney+ Hotstar จัดโปรหั่นครึ่งราคาครั้งแรกในไทย แพ็กเกจรายเดือนลด 50% รับสิทธิ์ได้ต่อเนื่อง 3 เดือน

ชไนเดอร์ อิเล็คทริค ประเทศไทย ได้รับการรับรองเป็น Great Place to Work® ต่อเนื่อง 4 ปีซ้อน การันตีความสำเร็จจุดยืนวัฒนธรรมองค์กร “พลังทีมเวิร์ก มุ่งมั่น สร้างการเติบโตที่ยั่งยืนไปด้วยกัน”

โรคซึมเศร้ากับการฝึกสติ

RELATED ARTICLE

Disney+ Hotstar จัดโปรหั่นครึ่งราคาครั้งแรกในไทย แพ็กเกจรายเดือนลด 50% รับสิทธิ์ได้ต่อเนื่อง 3 เดือน

RECENT NEWS